In de eerste maanden van de covid-pandemie, februari tot april 2020, werd door de Nederlandse regering, als enige in Europa, gesteld dat mondkapjes niet nodig waren, omdat die toch niet werkten. Was dat nu een smoes?

Dat is best een lastige. Allereerst moeten we dan beter zicht hebben op de achterliggende agenda. Want iedere smoes kent een achterliggende agenda. Ik haal er twee mogelijke agenda's uit: het tekort aan mondmaskers in die tijd, en de behoefte om niet overmatig de levenssfeer van de bevolking te beïnvloeden.  

Wat we de laatste maanden, dus het eerste halfjaar van 2022, vooral lezen, is dat er in het begin van de pandemie een tekort was aan mondmaskers, dat de regering inclusief het OMT ook paniek wilde voorkomen, en dat er om die reden de druk afgehaald werd door te stellen dat mondmaskers maar een beperkte werking hebben. Dat riekt toch aardig naar een smoes!

Toch is dat niet het hele verhaal. De wetenschap is heel genuanceerd over mondmaskers. Goede, chirurgische mondmaskers helpen, mits zorgvuldig gebruikt. Bij onzorgvuldig gebruik helpt het amper voor de drager van het mondmasker, maar lijkt het wel te helpen in het (minder) doorgeven van de besmetting. Stoffen mondmaskers helpen de drager amper, maar weer wel diens omgeving. Dan lijkt het erop dat de meeste landen (en later in 2020 ook Nederland) mondmaskers zijn gaan voorschrijven onder het motto: baat het niet, dan schaadt het niet. Alleen, dat argument is nooit benoemd. Als dit dus de agenda was (eerst het tekort aan mondmaskers wegwerken), dan zou ik dit als een smoes willen aanmerken.

Maar. Er is nog een andere agenda. Inbreuk op de persoonlijke levenssfeer. In een democratisch land is dit een belangrijk punt. En we werden plotseling behoorlijk beperkt: thuis geen mensen meer ontvangen, anderhalve meter afstand houden, horeca dicht, en ga maar door. Als de overweging was dat mondmaskers alleen bij zorgvuldig gebruik werkten en anders amper bijdroegen aan beheersing van de pandemie, dan kun je de uitspraak "mondmaskers werken niet" hooguit weinig genuanceerd noemen, maar dan is het wel een valide reden om geen verdere inbreuk op de persoonlijke levenssfeer te willen doen. En dan zou het dus geen smoes zijn.

Persoonlijk neig ik naar het laatste. Ik herinner me hoe het dragen van een mondmasker bijna afgedwongen is door de publieke opinie. Hoe Van Dissel op de eerste persconferentie na de mondmaskerverplichting met zichtbare weerzin het mondmasker droeg. En ook hoe hij de anderhalvemeterregel aanzienlijk belangrijker vond dan het dragen van een mondmasker, ook na het afkondigen van de verplichting. 

Maar dan ga ik wel voorbij aan het feit dat de verplichting er pas kwam toen er in Nederland geen tekort aan mondkapjes meer was. 

Hoe zien jullie dit?